Hieronder weer een antwoord, of meer een overpeinzing. Fijn weekend.
Beste Pieter,
Ik ben Wouter, een man van 54 met epilepsie (is grotendeels onder controle) en niet-aangeboren hersenletsel sinds 2008. Ik worstel, sinds ik niet meer mag werken, met zingevingsvragen. Ik weet niet hoe ik m’n leven invulling moet geven. Dat weerhoudt me ook activiteiten in m’n eentje te ondernemen. Mijn persoonlijke situatie is een vader van 3 pubers ( 19, 17 en 15 jaar) met wie ik een relatie heb maar die zou ik zelf als moeizaam maar liefdevol willen omschrijven. Daarbij ben ik getrouwd en dat is fijn maar ik kan haar niet zover ontlasten dat zij kan uitrusten van haar werk. Zelf kan ik moeilijk structuur en dagplanningen aanbrengen voor mezelf. Hoe kan ik dit/deze problemen (met mijn verminderde energie) tackelen?
Ha Wouter,
Ik schrijf dit in alle bescheidenheid in een gezond lijf. Waarschijnlijk heb je al zoveel adviezen gekregen en snappen mensen jou pas echt als ze het zelf hebben doorgemaakt. Dus met het risico redundante dingen te schrijven, zijn dit mijn gedachten:
Als ik tussen de regels door lees, denk ik dat je nog iets los te laten hebt. Bijvoorbeeld wie je moet zijn als vader en echtgenoot, wie je van jezelf moet zijn. Ziek zijn kan worden vergeleken met een rouwproces. Je hebt los te laten wie je was, wie je wilde worden, hoe je je identiteit vormgaf. Je hebt een beeld van de toekomst los laten.
Elizabeth Kübler Ross ontwikkelde de bekende fasen van rouw toen ze met terminale patiënten werkte. De vijf fasen die zij identificeerde bij mensen die geconfronteerd werden met hun naderende overlijden, waren ontkenning, boosheid, onderhandelen/vechten, depressie en acceptatie. Soms wordt er gedaan of deze fasen op een vaste volgorde doorlopen worden. Maar dit is een uiterst chaotisch proces, Kübler Ross kwam dit ook tegen toen ze zelf ziek werd. Alle fasen lopen door elkaar. Je bent niet klaar als je accepteert. Niet alleen omdat de geest grillig is, maar ook omdat we om meerdere zaken rouwen als we iets of iemand verliezen. En ook door ziekte verliezen we niet alleen gezondheid. De omgang met je lijf verandert, relaties veranderen of verdwijnen, je toekomst ziet er ineens anders uit en dat waar je je identiteit aan ontleende, valt vaak weg. Met welk gemis je geconfronteerd wordt, verschilt van moment tot moment.
Een rouwproces doormaken kan ook een bron zijn van zingeving, maar een rouwproces overslaan zorgt voor stagnatie. Als verdriet niet stroomt, dan stolt de liefde en levenslust ook. Dus vraag je af of er dingen zijn die je los te laten hebt. Wat moet je van jezelf? Wie kan je niet meer zijn? Is er iets waar je je aan vastklampt? Het helpt om dit eens uit te schrijven, op deze vragen te mediteren, over te mijmeren en/of te praten. Kijk eens wat er gebeurt als je uitspreekt wat je los te laten hebt. Voel je ontkenning, boosheid, wil je er tegen vechten? Of voel je je terneergeslagen?
Kortom: als je vast zit, heb je meestal iets los te laten. Zoek dat op. Na het loslaten ontstaat ruimte, ruimte voor zingeving, liefde, nieuwe ontmoetingen en verdieping in relaties. En dit sluit aan bij het volgende punt.
Een mens heeft anderen nodig. En ook een eigen wereld, buiten het gezin. Dit is lastiger als je niet werkt. Als je lijf en geest het toelaten, zoek iets op dat regelmaat geeft en contact. Niet zozeer om de activiteit, maar om de relaties. Je kan lotgenoten zoeken, vrijwilligerswerk doen, ervaringsdeskundige worden, een nieuwe opleiding volgen. Ik zeg maar wat, want ik weet niet precies wat er binnen jouw mogelijkheden valt. Probeer verschillende dingen en sta jezelf toe dat het tijdelijk is, een experiment dat mag mislukken. Je hoeft hier niet pas aan te beginnen als je losgelaten hebt, je kan dit tegelijk doen met het loslaten, in alle grilligheid van je proces.
Ik wens je nieuwe ruimte toe en leg wat ik schrijf alsjeblieft naast je neer als het je niet past, jij weet het beste wat je nodig hebt.
Pieter
Wil je tips en de antwoorden in je mailbox? Meld je hier aan: superblijvrij.nl/tips
12 januari 2024 geven Fiona Kloosterman en ik weer de training Boosheid als Bron.
Lees meer: http://superblijvrij.nl/training-boosheid-als-bron/
Vanaf half oktober heb ik ruimte in mijn programma Van Expert Naar Autoriteit.
Lees meer: http://superblijvrij.nl/online-programma/
Lees meer over individuele begeleiding: http://superblijvrij.nl/individuele-begeleiding/
