Dit is de tweede mail waarin ik een vraag beantwoord i.p.v. een superblijvrijtip op vrijdag. Dit keer wil ik graag benadrukken dat ik de antwoorden geef vanuit mijn ervaring en theorie, maar niet vanuit de ontmoeting met de schrijver van de brief. Zie het antwoord als kaart die je kan gebruiken wat nieuwe gebieden te ontdekken. Maar gebruik je eigen verstand of desnoods een therapeut om in te schatten of de suggesties kloppen voor jou.
Hoe kan ik op een goede, bij mij passende, manier omgaan met mijn ouder wordende moeder (fysiek en mentaal wordt ze steeds kwetsbaarder) Ze neemt veel ruimte in ons contact. Heeft overal een mening over (ook over mijn kinderen en onze opvoeding) en oordeelt snel. Vertelt verhalen uitgebreid en vaak meerdere keren.
Ik vind het lastig om haar te begrenzen en in het contact dicht bij mijzelf te blijven.
Heb altijd in de zorg rol gezeten en mij aangepast.
Linda (52 jaar)
Ha Linda,
Je beschrijft een herkenbare situatie. Bij mantelzorgen ervaren veel mensen zelfverwijt, want hoe kan je ondanks je levenservaring toch nog steeds zo uit het lood geslagen worden door je familie? Troost je met de wetenschap dat dit voor veel mensen de moeilijkste relatie is om bij zichzelf te blijven. Je kan hele steden vullen met mensen die hierover gillend gek worden.
Jouw vraag heeft heel veel facetten die ik nu niet allemaal bespreek, zoals het loslaten van verwachtingen en je verlies nemen. Ik wil het nu hebben over de relatie tussen schuld/angst en autonomie/grenzen.
Als een kind moet kiezen tussen hechting en eigen behoeften, dan kiest het voor hechting. Haast alle kinderen leveren een deel van hun authentieke behoeften in als ze denken dat het de hechting met ouders/verzorgers in gevaar brengt. Het neemt soms verantwoordelijkheden op zich die eigenlijk bij de ouders liggen (dit heet parentificatie). In dit proces vervreemden kinderen van zichzelf. Later, als volwassenen, komt er een moment waarop ze dan vastlopen: ze voelen zich vervreemd van zichzelf en ervaren pas dat ze grenzen over gaan als het te laat is.
Omdat kinderen mechanismen ontwikkelden uit loyaliteit en uit behoefte aan veiligheid en hechting, voelen mensen angst en schuld als ze tegen het patroon ingaan. Ze doen iets wat voor het kind als gevaarlijk voelde, omdat ze (vanuit het perspectief van het kind) relaties op het spel zetten. Ze gaan tegen de regels van het systeem in dat ze als kind aantroffen. Veel mensen blijven dan liever voor anderen zorgen dan hun schuldgevoelens te voelen en veronachtzamen hun grenzen om angst te ontwijken.
Bij mantelzorgen geeft dit natuurlijk helemaal kortsluiting, want je zorgt voor je moeder, dus de parentificatie is nu ergens onontkoombaar. Hoe kan je dan nog kind van je moeder zijn?
Als jij grenzen wil gaan aangeven en niet de hele wereld meer wil redden, heb je dus angst en schuld nemen. Wat hierin helpt is dat je leert een soort ouder van jezelf te worden, die het kind in je gerust kan stellen, die zegt dat het veilig is, dat goede relaties juist verdiepen als je begrenst. Op dit punt is het goed therapeutisch werk te doen, om te zoeken wat jou hierin helpt en wat je uit het verleden aan te kijken en te helen hebt. Neem hier tijd voor, want de krachten van patronen zijn sterk.
Omdat het toch nooit genoeg is, kan je eens experimenteren om een week 10% minder te doen, of een half uur korter te blijven, of haar 50% eerder af te kappen. Gewoon om te ervaren wat het met je doet. Als ze toch altijd ontevreden is, heb je misschien de neiging meer te geven, maar minder levert net zoveel op (namelijk teleurstelling of je nou veel of weinig doet). Je zal ervaren dat je je schuldgevoel en angst kan hebben. Soms ontdek je ook dat je taken op je nam die niemand van je vroeg. En je kunt ervaren dat de oordelen van je moeder niet zo bedreigend meer zijn, omdat je voor jezelf zorgt. Je voelt je misschien even op de kast gejaagd, maar ontdekt een nieuwe plek om te landen in jezelf.
Vind je dit lastig bij je moeder, oefen dan eerst met grenzen en behoeften aangeven bij vrienden of bij je partner.
Maar bij wie je ook oefent, onthoud: schuld en angst horen erbij, ga dus niet op zoek naar oplossingen die ontspannen voelen, want die zijn er nu niet. En weet dat voorbij de angst, compassie en ruimte ligt.
Oefense!
Pieter
Ook de mails ontvangen? Geef je op via superblijvrij.nl/tips
PS Bij Boosheid als Bron gaan we 21 september ook aan de slag met grenzen. Er zijn nog een paar plekken, dus geef je hier op: http://superblijvrij.nl/training-boosheid-als-bron/
Hoe begrens ik mijn moeder?
